Κοιμήσου αγγελούδι μου
Το πιο συχνό παράπονο που έχουν οι νέοι γονείς είναι ότι δεν κοιμούνται. Όλο και περισσότεροι γονείς απευθύνονται στους παιδιάτρους τους, ζητώντας συμβουλές για τον διαταραγμένο ύπνο των παιδιών τους. Οι δυσκολίες αυτές είναι πολύ συχνό φαινόμενο στην βρεφική ηλικία.
Ο ύπνος του βρέφους και ιδίως του νεογνού κατά μεγάλο ποσοστό είναι ελαφρύς και άστατος. Είναι σχεδόν ανώφελο να προσπαθεί ένας γονιός να βάλει σε πρόγραμμα τον ύπνο του βρέφους έως την ηλικία των 3 μηνών. Είναι σημαντικό ο ενήλικας να κατανοήσει ότι σε αυτή την φάση το βρέφος δεν μπορεί να διακρίνει την ημέρα από τη νύχτα. Έχει μεγάλη ανάγκη από ύπνο, καθώς κοιμάται περίπου 16 ώρες σε όλη τη διάρκεια της ημέρας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό τους πρώτους μήνες οι γονείς να ακολουθήσουν τους ρυθμούς του μωρού και όχι αντίστροφα.
Στην ηλικία των 3-6 μηνών o ύπνος μειώνεται στις 14 ώρες την ημέρα. Τα μωρά από 2-3 μηνών αρχίζουν να αντιλαμβάνονται τη διαφορά ανάμεσα στη μέρα και τη νύχτα και είναι μια ευκαιρία για τους γονείς να δημιουργήσουν κάποια ρουτίνα σχετικά με τον ύπνο.
Για να μπορέσει το βρέφος, σιγά σιγά να δημιουργήσει μια σταθερή ρουτίνα ύπνου είναι ωφέλιμο:
Κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο είναι ξύπνιο να υπάρχει μια σταθερή ρουτίνα στις δραστηριότητες, σταθερή ώρα μπάνιου ή βόλτας.
Να δημιουργούμε διαφορετικές συνθήκες την ημέρα από το βράδυ – στην διάρκεια της ημέρας μπορεί να επικρατεί μεγαλύτερη ένταση, μουσική, κινητικότητα, αλληλεπίδραση και παιχνίδι με το μωρό τις ώρες που είναι ξύπνιο, οι κουρτίνες να είναι ανοιχτές τις ώρες που κοιμάται. 'Ομως το βράδυ συστήνεται να κρατάμε ήπιους τόνους, χαμηλό φωτισμό, όχι πολύ αλληλεπίδραση και παιχνίδι τις ώρες που ξυπνάει.
Πριν ετοιμάσουμε το μωρό μας για τον βραδινό ύπνο καλό θα είναι να καθιερώσουμε μια συγκεκριμένη ρουτίνα, χαμηλό φωτισμό, συγκεκριμένος χώρος του σπιτιού, να του τραγουδάμε ένα συγκεκριμένο τραγουδάκι, ή να του λέμε μια ιστοριούλα, ή με ένα αντικείμενο. Η ρουτίνα για τον βραδινό ύπνο θα πρέπει να διαφέρει από αυτή του μεσημεριανού ή στην διάρκεια της ημέρας.
Δεν ξυπνάμε το μωρό γιατί είναι η ώρα του γεύματος ή προσπαθώντας να βάλουμε τον ύπνο του σε ένα πρόγραμμα, αλλά να το αφήνουμε να το ρυθμίσει φυσικά. Οι μόνες περιπτώσεις που παρεμβαίνουμε σε αυτή την περίοδο στον ύπνο του μωρού είναι με την συμβουλή του παιδιάτρου επειδή το παιδί μας είναι πρόωρό ή λιποβαρές.
Γιατί να μάθει να αποκοιμιέται μόνο του και όχι στην αγκαλιά μου;
Είναι υπέροχο συναίσθημα να κοιμάται το μωρό πάνω στην αγκαλιά μας. Ωστόσο, καλό είναι εφόσον επιλέγουμε το μωρό να αποκοιμιέται στην αγκαλιά μας, ή χρησιμοποιώντας τον παραδοσιακό τρόπο – νανούρισμα ή όποιον άλλο τρόπο που μας υποχρεώνει να είμαστε όχι μόνο παρόν αλλά και βοηθητικοί, να είμαστε προετοιμασμένοι ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να έχει διάρκεια στο μέλλον. Πολλές επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν ότι για την ψυχοκινητική ωρίμανση του βρέφους είναι σημαντικό να μάθει από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής του (από 3 μηνών) να αποκοιμιέται χωρίς την βοήθεια του ενήλικα, άλλες μελέτες υποστηρίζουν το ακριβώς αντίθετο, ότι δηλαδή το μωρό χρειάζεται τον ενήλικα σε αυτή την διαδικασία και αυτό είναι βοηθητικό για το δεσμό του βρέφους - με τον γονέα και την ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη.
Προτείνουμε να σκεφτείτε πρώτα τις δικές σας ανάγκες και αντοχές, προτού υιοθετήσετε μια τακτική. Καμία τακτική δεν είναι καλύτερη από την άλλη από μόνη της, γι’ αυτό θα πρέπει να αναρωτηθείτε ποιος είναι ο απώτερος στόχος στην κάθε περίπτωση, και βέβαια τι περιμένετε να επιτευχθεί με την κάθε μέθοδο. Σε κάθε περίπτωση η τακτική που ταιριάζει στο γονικό σας στυλ θα πρέπει να υιοθετηθεί από όλους όσους εμπλέκονται στην διαδικασία του ύπνου. Αλλιώς το παιδί παίρνει διαφορετικά μηνύματα που το μπερδεύουν και ενισχύουν την αποσταθεροποίηση του ύπνου του.
Στην περίπτωση που είναι σημαντικό για εσάς να ρυθμιστεί ο ύπνος του μωρού σας και να μην σας χρειάζεται κάθε φορά που ξυπνάει για να αποκοιμηθεί. Να θυμάστε ότι είναι σημαντικό να το τοποθετήσουμε στην κούνια του ή στο κρεβατάκι του πριν αποκοιμηθεί στην αγκαλιά μας, αλλά μόλις βλέπουμε τα πρώτα σημάδια νύστας (π.χ. τρίβει τα μάτια του). Αν κλάψει ή δείξει κάποια δυσαρέσκεια, μην το ξαναπάρετε αγκαλιά αλλά χαϊδέψτε το, μείνετε δίπλα του για όσο χρειαστεί και καθησυχάστε με την φωνή σας ότι είστε εκεί για ότι χρειαστεί. Όπλιστείτε με υπομονή και σιγουριά ότι θα τα καταφέρετε. Επαναλάβετε την ίδια διαδικασία όσες φορές και αν ξυπνήσει κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ειδικά για τα μωρά πάνω από 6 μηνών δεν υπάρχει λόγος να τα ταΐζουμε κατά τη διάρκεια της νύχτας, να τα ξυπνάμε ή να τα παίρνουμε αγκαλιά ή να παίζουμε μαζί τους. Μόνο σε περιπτώσεις που το κλάμα είναι λόγο πόνου ή ασθένειας θα πρέπει να φροντίσετε να το ανακουφίσετε με κάποιο τρόπο.
Πολλές από τις πρώιμες αυπνίες οφείλονται στην υπερβολική ανησυχία των γονέων κατά το μεγάλωμα του μωρού, στην δυσκολία να αντέξουμε το κλάμα του μωρού μας ως κάτι φυσιολογικό και όχι δείγμα ότι δεν είμαι επαρκής στο γονικό μου ρόλο ή στην αγνόηση των ατομικών του αναγκών. Για παράδειγμα μπορεί να ξυπνήσουμε το μωρό για να φάει ενώ το ίδιο έχει ανάγκη από ύπνο ή να το αφήνουμε να κλαίει επειδή η ώρα του φαγητού δεν έχει έρθει ακόμα ή να το διεγείρουμε συνεχώς στην προσπάθειά μας να του μάθουμε διάφορα πράγματα, ή να χρησιμοποιούμε ενισχυτές ενδιάμεσα στη νύχτα στην προσπάθεια μας να το κάνουμε να κοιμηθεί.
Επομένως, τους πρώτους μήνες ακολουθούμε τις ανάγκες του μωρού, δεν έχουμε υπερβολικές απαιτήσεις και διατηρούμε μια σταθερότητα στο πρόγραμμα, το πρόσωπο φροντίδας και το περιβάλλον είναι πολύ σημαντικά για την διατήρηση της ισορροπίας και του φυσιολογικού ύπνου του βρέφους. Μετά το πρώτο 3μηνο είναι μια καλή ευκαιρία για εκπαίδευση και ρύθμιση του ύπνου.
Συνολικά ώρες ύπνου στην βρεφική ηλικία
Το 1ο τρίμηνο - 14 με 18 ώρες (σε όλη τη διάρκεια της ημέρας)
Στο τέλος του 1ου έτους - 12 με 16 ώρες (μεγαλύτερα διαστήματα στη διάρκεια της νύχτας και μικρότερα την ημέρα)
Στην ηλικία των 3 ετών - 10 με 14 ώρες (κυρίως το βράδυ και μεσσημεριανός ύπνος που διαρκεί περίπου 2-3 ώρες)
Καθώς το βρέφος μεγαλώνει οι ώρες ύπνου σταθεροποιούνται, ο βραδινός ύπνος διαρκεί περισσότερο και την θέση του πρωινού ύπνου παίρνει ο μεσημεριανός ύπνος. Η διάρκεια που κοιμάται κάθε παιδί εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του.
Ωστόσο, αν οι νύχτες του παιδιού είναι δύσκολες για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι σημαντικό να διερευνήσουμε τι συμβαίνει στην καθημερινή ζωή του. Αναλόγως της σοβαρότητας της κατάστασης, η επίσκεψη μας σε έναν ειδικό ενδεχομένως να είναι απαραίτητη.
